Bộ trưởng Bộ Tài chính vừa ký ban hành Chỉ thị số 02/CT-BTC ngày 05/9/2022 về việc tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, giám sát đảm bảo an toàn, ổn định thị trường chứng khoán (TTCK).
Chỉ thị số 02/CT-BTC nêu rõ, để TTCK tiếp tục phát triển ổn định, đảm bảo an toàn, an ninh tài chính; Bộ trưởng Bộ Tài chính đề nghị các đơn vị chủ động nghiên cứu, đề xuất các biện pháp giải quyết triệt để các vấn đề, ngăn chặn các hành vi lợi dụng chính sách, hạn chế tối đa lỗ hổng chính sách tạo cơ hội cho các hành vi vi phạm...
(Ảnh minh họa. Nguồn Internet)
Bảo vệ doanh nghiệp và nhà đầu tư
Về khuôn khổ pháp lý, Bộ trưởng giao UBCK phối hợp với Vụ Tài chính ngân hàng và tổ chức tín dụng (Vụ TCNH), Vụ Pháp chế, Cục Tài chính doanh nghiệp (Cục TCDN), Cục Quản lý, giám sát kế toán, kiểm toán (Cục KTKT) và các đơn vị liên quan khẩn trương rà soát tổng thể Luật Chứng khoán và các văn bản hướng dẫn để đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định mới phù hợp với sự phát triển của thị trường, hạn chế nguy cơ gây mất an ninh, an toàn của thị trường, bảo vệ doanh nghiệp và nhà đầu tư…
Đồng thời, rà soát quy định về phát hành chứng khoán riêng lẻ tại Luật Doanh nghiệp để kiến nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư báo cáo cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung; cũng như rà soát tham mưu nâng cao điều kiện thành lập quỹ tài chính.
Về công tác giám sát, kiểm tra hoạt động đăng ký niêm yết, thay đổi cơ cấu vốn của doanh nghiệp, Bộ trưởng giao Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước chỉ đạo các Sở GDCK tăng cường giám sát việc tuân thủ nghĩa vụ của tổ chức niêm yết, tổ chức đăng ký giao dịch, thành viên giao dịch; thẩm định chặt chẽ các hồ sơ đăng ký niêm yết/đăng ký giao dịch chứng khoán của các doanh nghiệp, chú trọng kiểm soát chất lượng, đảm bảo tính chính xác của hồ sơ, đặc biệt lưu ý các công ty có hiện tượng tăng vốn nhanh, các công ty mới thành lập, doanh thu chưa tương xứng với quy mô vốn, chưa có sản phẩm định hướng kinh doanh rõ ràng…
Cùng với đó, Chỉ thị yêu cầu các đơn vị liên quan xây dựng kế hoạch kiểm tra, thanh tra toàn diện hoạt động của các doanh nghiệp kế toán, kiểm toán, của các tổ chức cung cấp dịch vụ tư vấn, hỗ trợ niêm yết.
Cảnh báo sớm hoạt động bất thường
Về giám sát giao dịch chứng khoán, Bộ trưởng yêu cầu Trung tâm lưu ký chứng khoán nghiên cứu, đề xuất xây dựng bộ tiêu chí cảnh báo cũng như tăng cường hệ thống công nghệ thông tin, áp dụng trí tuệ nhân tạo chủ động phân tích, cảnh báo sớm hoạt động bất thường của các tài khoản giao dịch, các nhóm tài khoản có dấu hiệu liên kết, cùng thời điểm liên tục mua vào bán ra tạo thanh khoản ảo, đẩy giá trục lợi. Chủ động theo dõi chặt chẽ các tài khoản này và khẩn trương báo cáo Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước, Bộ Tài chính để phối hợp với Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công an để xử lý, trường hợp cần thiết đề nghị Ngân hàng Nhà nước có biện pháp giám sát dòng tiền, đặc biệt là việc rút tiền, chuyển tiền số lượng lớn.
Bộ trưởng giao Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước chủ trì xây dựng khung báo cáo và các tiêu chí liên quan, trên cơ sở đó yêu cầu các công ty chứng khoán cung cấp đầy đủ thông tin về tình hình hoạt động trong thời gian qua, đặc biệt tập trung vào các nghiệp vụ tự doanh, cấp margin, tư vấn môi giới đầu tư, bảo lãnh phát hành trái phiếu doanh nghiệp cũng như tình hình tăng vốn rất mạnh trong năm 2021 và nửa đầu năm 2022,… Trên cơ sở báo cáo này, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước chủ trì phối hợp với các đơn vị liên quan kiểm tra, xác minh tính chính xác của báo cáo, phân tích số liệu để chỉ ra những dấu hiệu bất thường (nếu có) trong hoạt động của các công ty chứng khoán. Xem xét có hay không việc một số cá nhân, doanh nghiệp lợi dụng, cấu kết với công ty chứng khoán để thao túng, làm giá cổ phiếu, tư vấn, lách luật phân phối trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ cho nhà đầu tư không phải nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp….
Tại Chỉ thị này, Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng yêu cầu Ủy ban Chứng khoán Nhà nước khẩn trương đề xuất với Bộ Tài chính nhu cầu tăng cường cán bộ, đặc biệt là cán bộ làm công tác thanh tra, giám sát tương xứng với quy mô và sự phát triển của thị trường, đảm bảo hiệu quả công tác thanh kiếm tra để đáp ứng được định hướng quyết tâm minh bạch hóa, lành mạnh hóa thị trường chứng khoán.
Về khuôn khổ pháp lý, Bộ trưởng giao UBCK phối hợp với Vụ Tài chính ngân hàng và tổ chức tín dụng (Vụ TCNH), Vụ Pháp chế, Cục Tài chính doanh nghiệp (Cục TCDN), Cục Quản lý, giám sát kế toán, kiểm toán (Cục KTKT) và các đơn vị liên quan khẩn trương rà soát tổng thể Luật Chứng khoán và các văn bản hướng dẫn để đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định mới phù hợp với sự phát triển của thị trường, hạn chế nguy cơ gây mất an ninh, an toàn của thị trường, bảo vệ doanh nghiệp và nhà đầu tư…
Đồng thời, rà soát quy định về phát hành chứng khoán riêng lẻ tại Luật Doanh nghiệp để kiến nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư báo cáo cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung; cũng như rà soát tham mưu nâng cao điều kiện thành lập quỹ tài chính.
Về công tác giám sát, kiểm tra hoạt động đăng ký niêm yết, thay đổi cơ cấu vốn của doanh nghiệp, Bộ trưởng giao Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước chỉ đạo các Sở GDCK tăng cường giám sát việc tuân thủ nghĩa vụ của tổ chức niêm yết, tổ chức đăng ký giao dịch, thành viên giao dịch; thẩm định chặt chẽ các hồ sơ đăng ký niêm yết/đăng ký giao dịch chứng khoán của các doanh nghiệp, chú trọng kiểm soát chất lượng, đảm bảo tính chính xác của hồ sơ, đặc biệt lưu ý các công ty có hiện tượng tăng vốn nhanh, các công ty mới thành lập, doanh thu chưa tương xứng với quy mô vốn, chưa có sản phẩm định hướng kinh doanh rõ ràng…
Cùng với đó, Chỉ thị yêu cầu các đơn vị liên quan xây dựng kế hoạch kiểm tra, thanh tra toàn diện hoạt động của các doanh nghiệp kế toán, kiểm toán, của các tổ chức cung cấp dịch vụ tư vấn, hỗ trợ niêm yết.
Cảnh báo sớm hoạt động bất thường
Về giám sát giao dịch chứng khoán, Bộ trưởng yêu cầu Trung tâm lưu ký chứng khoán nghiên cứu, đề xuất xây dựng bộ tiêu chí cảnh báo cũng như tăng cường hệ thống công nghệ thông tin, áp dụng trí tuệ nhân tạo chủ động phân tích, cảnh báo sớm hoạt động bất thường của các tài khoản giao dịch, các nhóm tài khoản có dấu hiệu liên kết, cùng thời điểm liên tục mua vào bán ra tạo thanh khoản ảo, đẩy giá trục lợi. Chủ động theo dõi chặt chẽ các tài khoản này và khẩn trương báo cáo Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước, Bộ Tài chính để phối hợp với Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công an để xử lý, trường hợp cần thiết đề nghị Ngân hàng Nhà nước có biện pháp giám sát dòng tiền, đặc biệt là việc rút tiền, chuyển tiền số lượng lớn.
Bộ trưởng giao Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước chủ trì xây dựng khung báo cáo và các tiêu chí liên quan, trên cơ sở đó yêu cầu các công ty chứng khoán cung cấp đầy đủ thông tin về tình hình hoạt động trong thời gian qua, đặc biệt tập trung vào các nghiệp vụ tự doanh, cấp margin, tư vấn môi giới đầu tư, bảo lãnh phát hành trái phiếu doanh nghiệp cũng như tình hình tăng vốn rất mạnh trong năm 2021 và nửa đầu năm 2022,… Trên cơ sở báo cáo này, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước chủ trì phối hợp với các đơn vị liên quan kiểm tra, xác minh tính chính xác của báo cáo, phân tích số liệu để chỉ ra những dấu hiệu bất thường (nếu có) trong hoạt động của các công ty chứng khoán. Xem xét có hay không việc một số cá nhân, doanh nghiệp lợi dụng, cấu kết với công ty chứng khoán để thao túng, làm giá cổ phiếu, tư vấn, lách luật phân phối trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ cho nhà đầu tư không phải nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp….
Tại Chỉ thị này, Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng yêu cầu Ủy ban Chứng khoán Nhà nước khẩn trương đề xuất với Bộ Tài chính nhu cầu tăng cường cán bộ, đặc biệt là cán bộ làm công tác thanh tra, giám sát tương xứng với quy mô và sự phát triển của thị trường, đảm bảo hiệu quả công tác thanh kiếm tra để đáp ứng được định hướng quyết tâm minh bạch hóa, lành mạnh hóa thị trường chứng khoán.
